Để mô tả chi tiết về bảo hiểm xã hội (BHXH) và bảo hiểm y tế (BHYT) cho nhân viên, chúng ta cần xem xét các khía cạnh sau:
I. Tổng quan về BHXH và BHYT
*
Bảo hiểm xã hội (BHXH):
Là một hệ thống an sinh xã hội do Nhà nước tổ chức, nhằm đảm bảo thu nhập cho người lao động khi họ gặp phải các rủi ro như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hoặc khi họ nghỉ hưu.
*
Bảo hiểm y tế (BHYT):
Là hình thức bảo hiểm bắt buộc, nhằm chăm sóc sức khỏe cho người lao động khi họ bị ốm đau, bệnh tật, tai nạn.
II. Đối tượng tham gia BHXH và BHYT bắt buộc
* Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng.
* Người lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp.
* Cán bộ, công chức, viên chức.
* Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương.
* Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.
III. Các chế độ BHXH bắt buộc
1.
Ốm đau:
*
Điều kiện hưởng:
* Phải có xác nhận của cơ sở khám chữa bệnh.
* Trường hợp ốm đau, tai nạn phải nghỉ việc có giấy xác nhận của cơ sở khám chữa bệnh.
* Không áp dụng cho trường hợp tự hủy hoại sức khỏe, say rượu hoặc sử dụng chất ma túy, tiền chất ma túy.
*
Mức hưởng:
* 75% mức tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc.
* Nếu ốm đau dài ngày (trên 14 ngày) thì được hưởng thêm trợ cấp dưỡng sức phục hồi sức khỏe.
2.
Thai sản:
*
Điều kiện hưởng:
* Lao động nữ mang thai, sinh con, hoặc nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi.
* Lao động nam có vợ sinh con.
*
Chế độ:
* Khám thai: Được nghỉ việc hưởng chế độ khám thai 5 lần, mỗi lần 1 ngày.
* Sẩy thai, nạo hút thai, thai chết lưu: Được nghỉ việc hưởng chế độ tùy theo số tuần tuổi của thai.
* Sinh con: Được nghỉ việc hưởng chế độ 6 tháng.
* Trợ cấp một lần khi sinh con: Bằng 2 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con.
* Dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản: Được nghỉ từ 5-10 ngày tùy trường hợp.
3.
Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp:
*
Điều kiện hưởng:
* Bị tai nạn trong quá trình lao động hoặc mắc bệnh nghề nghiệp.
* Phải có kết luận của Hội đồng Giám định Y khoa.
*
Chế độ:
* Trợ cấp một lần hoặc hàng tháng tùy theo mức độ suy giảm khả năng lao động.
* Cấp phương tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh hình.
* Dưỡng sức phục hồi sức khỏe.
* Trợ cấp mai táng (nếu chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp).
4.
Hưu trí:
*
Điều kiện hưởng:
* Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định (hiện nay là 60 tuổi 9 tháng đối với nam và 56 tuổi đối với nữ, lộ trình tăng dần).
* Đủ số năm đóng BHXH (tối thiểu 20 năm).
*
Mức hưởng:
* Tính theo tỷ lệ % trên mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
5.
Tử tuất:
*
Chế độ:
* Trợ cấp mai táng.
* Trợ cấp tuất hàng tháng hoặc một lần cho thân nhân.
IV. Chế độ BHYT
*
Quyền lợi:
* Được khám bệnh, chữa bệnh tại các cơ sở y tế có ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT.
* Được quỹ BHYT thanh toán chi phí khám chữa bệnh theo quy định.
* Mức hưởng BHYT tùy thuộc vào đối tượng và nơi khám chữa bệnh.
*
Phạm vi chi trả:
* Chi phí khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng, khám thai định kỳ, sinh con.
* Chi phí thuốc, hóa chất, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật y tế.
V. Mức đóng BHXH và BHYT
*
BHXH:
* Người lao động: 8% (trừ vào lương)
* Người sử dụng lao động: 17%
*
BHYT:
* Người lao động: 1.5% (trừ vào lương)
* Người sử dụng lao động: 3%
*
Tổng cộng:
* Người lao động: 9.5% (trừ vào lương)
* Người sử dụng lao động: 20%
VI. Thủ tục tham gia BHXH và BHYT
* Doanh nghiệp đăng ký tham gia BHXH, BHYT cho người lao động tại cơ quan BHXH địa phương.
* Cung cấp hồ sơ bao gồm:
* Tờ khai tham gia BHXH, BHYT.
* Danh sách lao động tham gia BHXH, BHYT.
* Bản sao hợp đồng lao động.
* Các giấy tờ khác theo yêu cầu của cơ quan BHXH.
VII. Các lưu ý quan trọng
*
Khai báo đầy đủ và chính xác thông tin:
Để đảm bảo quyền lợi BHXH, BHYT cho người lao động.
*
Nộp BHXH, BHYT đúng hạn:
Tránh bị phạt và ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.
*
Thông báo kịp thời khi có thay đổi:
Về thông tin cá nhân, hợp đồng lao động, mức lương… cho cơ quan BHXH.
*
Hướng dẫn người lao động:
Về các chế độ BHXH, BHYT, thủ tục hưởng chế độ.
VIII. Ví dụ mô tả trong hợp đồng lao động hoặc sổ tay nhân viên
_”Công ty [Tên công ty] thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ về BHXH và BHYT cho người lao động theo quy định của pháp luật hiện hành. Mức đóng BHXH, BHYT được thực hiện theo tỷ lệ quy định. Người lao động được hưởng đầy đủ các chế độ BHXH (ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất) và BHYT theo quy định của pháp luật. Chi tiết về các chế độ và thủ tục hưởng có thể tham khảo tại Phòng Nhân sự hoặc trên website của Bảo hiểm xã hội Việt Nam.”_
IX. Cập nhật thông tin
Các quy định về BHXH và BHYT thường xuyên có sự thay đổi. Do đó, doanh nghiệp cần cập nhật thông tin thường xuyên từ các nguồn chính thức như:
* Luật Bảo hiểm xã hội.
* Luật Bảo hiểm y tế.
* Các văn bản hướng dẫn thi hành của Chính phủ, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Lưu ý:
Đây là mô tả chi tiết, bạn có thể tùy chỉnh và điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế của công ty và người lao động. Nên tham khảo ý kiến của chuyên gia pháp lý hoặc bộ phận nhân sự để đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật.
Nguồn: Viec lam Ho Chi Minh